wtorek, 29 maja 2018

Kobiety w lwowskiej awangardzie: sztuka, taniec, fotografia


23 maja we lwowskim Centrum Historii Miejskiej Europy Środkowej i Wschodniej odbył się wykład Małgorzaty Radkiewicz pt. "Kobiety w lwowskiej awangardzie: sztuka, taniec, fotografia"

"Chwila Dodatek ilustrowany" z 10.05.1931


Wykład został poświęcony awangardowym projektom kobiet, związanym ze Lwowem zawodowo i prywatnie w okresie międzywojennym. Sztuka, taniec i fotografia były obszarami eksperymentów i nowatorskich inicjatyw, co widać w pracach artystki Margit Reich-Sielskiej, tancerki Beli Katzowej oraz fotografki Janiny Mierzeckiej. W ich twórczości można dostrzec typową dla awangardy lat. 20. i 30. fascynację ruchem, rytmem i nowymi formami obrazowania. Analiza ich projektów pozwala pokazać otwartość kobiet na nowe idee oraz odwagę, z jaką wprowadzały je w życie.


Margit Reich-Sielska (1900-1980) była artystką malarką, która studiowała w Krakowie, Wiedniu i Paryżu, lecz swoje życie artystyczne związała ze Lwowem. Wraz z mężem Romanem Sielskim brali udział w założeniu Zrzeszenia Artystów Plastyków «artes». Ponadto Reich-Sielska była członkinią Klubu Filmowego „Awangarda” i bywalczynią salonu artystycznego Wandy Diamand. Z prac Margit Reich-Sielskiej zostały pokazane kolaże, które można analizować odwołując się do awangardowych teorii filmowego montażu oraz „kino-oka” Dżigi Wiertowa. 


O Beli Katzowej niewiele wiadomo, najwięcej informacji dostarcza lwowskie czasopismo żydowskie „Chwila” z lat 1931-1936, gdzie można przeczytać, że edukowała się w Wiedniu a pracowała w lwowskim Konserwatorium Muzycznym im. Karola Szymanowskiego. Na łamach prasy znajdują się ogłoszenia o szkole tańca, jaką prowadziła we Lwowie, a także informacje o spektaklach tanecznych z jej choreografią. Na podstawie zdjęć z teatrów można stwierdzić, iż dla Beli Katzowej awangarda oznaczała zmianę myślenia o ciele i tanecznej choreografii, również przypominającej filmowy montaż albo sztukę ekspresjonistyczną. 

"Chwila. Dodatek Ilustrowany" z 13.10.1933 - reklama RYTMOPLASTYKA


Najwięcej informacji o Janinie Mierzeckiej (1896-1987) dostarcza jej autobiografia pt. „Całe życie z fotografią”, gdzie wspomina zarówno początek swojej kariery we Lwowie, współpracę z Henrykiem Mikolaschem, jak i okres powojenny. W cyklu „Ręka pracująca” połączyła ona społeczny i artystyczny wymiar fotografii. Dokumentacja dłoni robotników, badanych przez męża, lekarza dermatologa Henryka Mierzeckiego, ma walory naukowe i estetyczne. A każda para rąk wygląda niemal jak rzeźba albo pantomima, z której można się domyślać zawodów fotografowanych pacjentów.


Dorobek omówionych artystek ze Lwowa pokazuje jak duży był wkład kobiet w propagowanie awangardowych idei i ich praktyczną realizację. 

"Chwila. Dodatek Ilustrowany" z 29.05.1932